Sportshowroom: adidas en Nike sneakers

De lijnen van het sportveld vervagen. Schoenen zijn niet meer alleen voor tijdens de wedstrijd of de warming-up. Adidas en Nike sportschoenen veranderen in sneakers, mode voor op straat. De grens tussen sportkleding en fashion verdwijnt.

Achter elke sneaker zit een verhaal

Een blokje om is een garantie op het zien van een klassieker. Sneakers bepalen het straatbeeld. Dat hadden de makers van de eerste sportschoenen nooit gedacht vorige eeuw. Onbewust legden zij een stevig fundament. Want de sneaker van nu, is de sportschoen van vroeger.

De wortels van de meeste sneakers van vandaag liggen op de atletiekbaan. Al in de eerste helft van de 20ste eeuw voorzag adidas (dat toen nog niet zo heette) hardlopers van speciaal schoeisel. Begin jaren zeventig betrad Nike dezelfde markt. Geïnspireerd door de hardloopsport schetsten ontwerpers de eerste modellen van schoenen die de wereld nu draagt als sneaker.

Van sportveld naar de straat

Adidas trapte af met de Gazelle. Aanvankelijk hardloopschoen, maar in een mum van tijd getransformeerd tot trainingsschoen en, grotendeels doordat filmsterren en muzikanten de schoenen gingen dragen, alledaagse modeschoen. Kort daarna legde de Internationalist van Nike dezelfde route af. De straat op. Intussen had de adidas Stan Smith, onvolprezen tennisschoen uit de 60s, de truc afgekeken bij atletiek. Aan de voeten van ‘s werelds grootste sterren begon de iconische witte schoen ook aan een tweede leven als sneaker. De eerste tekenen dat de grens tussen sport en mode vervaagde.

In de jaren zeventig werd aan de westkust van de Verenigde Staten helemaal duidelijk zichtbaar hoe mode, cultuur en sport in elkaar over konden vloeien. Niet aan de voeten van sterren dit keer, maar aan de voeten van onbegrepen jongeren op skateboards. Nike produceerde schoenen voor hun rebellerende sport. Alles bleek op die schoenen te kunnen: naar school gaan en skaten in verlaten zwembaden en parkeerterreinen. Vandaag de dag biedt Nike verschillende skateschoenen aan met de collecties Nike SB en Nike Janoski.

Soortgelijke gebeurtenissen voltrokken zich rond het basketbalveld. De grootste sterren van de NBA speelden bijna driekwart van de 20ste eeuw wedstrijden op Converse All Stars en adidas Superstar. Dat ontging de jongens en meisjes op de street courts natuurlijk niet. Met iconische basketbalsneakers aan de voeten stelde iemand toch net wat meer voor in de buurt. Begin jaren tachtig meldde Nike zich hier pas aan het front. Toch was hun invloed, met schoenen als Air Force 1 en de Jordan 1, direct enorm - zowel op de basketbalvloer als de stoep.

Een roerige, nieuwe sneakereeuw met Nike en adidas

De wedloop rond sneakers die tegen de jaren negentig ontstond, was verbluffend. In hoog tempo lanceerde Nike Air Max. Zichtbare Air bleek een ongekende technologische vooruitgang. Jaarlijkse na de Nike Air Max 1 release traden er nieuwere, nog betere modellen aan. Zo nu en dan sprong er eentje uit, zoals de Air Max 90, Air Max 95 en Air Max 97. Sindsdien minderde dat proces geen vaart.

In het tweede decennium van de 21ste eeuw breidde Nike de Air Max-reeks voortvarend uit - nog meer Air - met de Air Max 270, Air Max 720 en Vapormax. Grote concurrent adidas, dat ook alles behalve gas terug nam, sloeg diezelfde jaren succesvol toe met de zeer innovatieve zool van de Ultra Boost. Een groot geschenk voor sportmerken die tijd was de toegenomen vraag van jongeren naar retro-sneakers. Populaire sportschoenen van vroeger kregen een moderne variant, zoals de Huarache, of oude modellen die nooit helemaal doorbraken, kregen toch nog de ooit zo gehoopte spotlights.

Tegelijkertijd wurmden de eerste sneakers zich naar voren, wiens oorsprong niet per se in een sport in de vorige eeuw lag. Zo schetste adidas de NMD, na het waarnemen van een jonge, bewegelijke, stedelijke levensstijl. De nomaden van de stad. Wellicht de toekomst van sneakers.

In minder dan een halve eeuw ontstegen sneakers hun sport, landden bij verschillende subculturen en claimden soms zelfs een plekje in de wereldgeschiedenis. Zo kreeg iedere sneaker zijn eigen verhaal: een blokje om is nooit meer hetzelfde.