Jordan 1

Air Jordan 1

In 1984 ging Michael Jordan als jeugdige 21-jarige naar de NBA. Na een succesvolle schoolcarrière waarin hij meerdere onderscheidingen en prijzen had gekregen, waren de verwachtingen hooggespannen, en Jordan werd als derde gekozen door de Chicago Bulls. Niemand wist echter hoe astronomisch succesvol zijn carrière zou worden. Dat wil zeggen, niemand behalve enkele vooruitziende medewerkers van Nike, met name sportmarketingman Sonny Vaccaro. Zijn rotsvaste geloof in Jordan's capaciteiten dreef het merk ertoe alles in het werk te stellen om een sponsorovereenkomst met de getalenteerde jongeling te sluiten. Deze vastberadenheid leidde tot een ongelooflijke samenwerking die uiteindelijk zijn eigen merk werd en tot op de dag van vandaag massa's fans trekt. Het historische partnerschap begon allemaal met één heel bijzondere schoen - de Air Jordan 1.

De weg naar de creatie van de eerste Air Jordan was niet eenvoudig. Toen de voorbereidingen voor het NBA-seizoen 1984-85 begonnen, wilden de beste basketbalschoenmerken van het land allemaal Jordan tekenen. Het was duidelijk dat hij een uitzonderlijke speler zou worden, en Nike had stevige concurrentie van concurrerende bedrijven Converse, wiens schoenen Jordan gedurende zijn hele schoolcarrière had gedragen, en adidas, dat toen een modieus merk was in de basketbalwereld. Niettemin werkte het personeel van Nike's noodlijdende basketbalafdeling onvermoeibaar om Jordan ervan te overtuigen met hen in zee te gaan, waarbij ze zelfs contact opnamen met de ouders van de speler om een ontmoeting met hem te regelen in de kantoren van het merk in Oregon. Uiteindelijk, na het horen van Nike's gewaagde plan om een heel merk rond de toekomstige ster te bouwen en met de belofte van royalty's van elke verkoop bovenop de $500.000 per jaar die hij voor het partnerschap zou ontvangen, twee dingen die geen enkel ander bedrijf hem had aangeboden, tekende Jordan op de stippellijn.  

Nu de deal rond was, kon Nike aan de slag met het verfijnen van het prototype dat Jordan tijdens hun ontmoeting was getoond. Hij wilde iets anders en opwindends met één belangrijke ontwerpaanpassing - een dunnere zool. Peter C. Moore, creatief directeur aan het roer van het Jordan project, was graag bereid te helpen. Geïnspireerd door eerdere Nike ontwerpen zoals de Dunk, de Air Force 1, de Vandal en de Air Ship, die Jordan droeg terwijl hij wachtte op de voltooiing van zijn signature model, maakte hij een tijdloze schoen. Hij had een slijtvaste maar dunne rubberen zool, een slanke, geperforeerde teen en een vloeiende enkel, waardoor hij tegelijk stabiel, beschermend en comfortabel was. Hij had ook een boeiende esthetiek en zijn eigen unieke logo, ook ontworpen door Moore. Het verhaal gaat dat de excentrieke ontwerper op een terugvlucht na een ontmoeting met Jordan's agent, David Falk, zag dat een stewardess een speldje aan een kind gaf. Het had een stel vleugels die hem opvielen. Tijdens de vlucht schetste hij op een servet een embleem dat een soortgelijk paar vleugels voorstelde die aan weerszijden van een basketbal tevoorschijn kwamen. Het was het perfecte logo, als metafoor voor Jordan's sport en zijn ongekende vermogen om in de lucht te hangen, terwijl het ook de Air cushioning technologie van Nike voorstelde. Naast dit kenmerkende logo gaf Moore de schoen een gedurfde kleurstelling die hem echt deed opvallen. De combinatie van rood en zwart zag er geweldig uit, maar was ook totaal anders dan elke andere basketbalschoen die destijds op de NBA velden te zien was. Daar was een heel goede reden voor - hij brak met de 51% regel van de bond. Deze bepaalde dat spelers alleen schoenen mochten dragen die voor minstens 51% wit waren en betekende dat de meeste schoenen die in de NBA werden gedragen in deze eenvoudige tint en één andere kleur waren.  

Hoewel Jordan naar verluidt niet verkocht was aan het ontwerp toen hij het voor het eerst zag, groeide de schoen aan hem en liep hij er uiteindelijk warm voor. Toen hij echter voor het eerst voor de Chicago Bulls ging spelen, kreeg hij een ander paar om te dragen, omdat zijn nieuwe Air Jordans nog niet klaar waren. De andere schoen was de vergelijkbare Nike Air Ship, die vooral dezelfde kleuren had als de inkomende Jordan 1. Tijdens een voorseizoenwedstrijd tegen de Knicks op 18 oktober 1984 veroorzaakte Jordan opschudding toen hij het veld betrad in een paar regelovertredende Air Ships. NBA-managers waren er niet blij mee dat hun regels werden overtreden, dus stuurden ze een brief aan Nike's toenmalige VP, Rob Strasser, waarin het gebruik van de rode en zwarte schoenen die hij die dag aanhad specifiek werd verboden. Het gerucht gaat dat de bond hem dreigde met een boete van 5000 dollar per wedstrijd zolang hij de schoenen bleef dragen, maar het is onduidelijk hoeveel hij daarvan ooit heeft moeten betalen. 

Hoewel hij ze tijdens de Dunk wedstrijd van 1985 nog een keer droeg, verwerkte Nike uiteindelijk meer wit in het ontwerp, zodat Jordan de schoen ongestoord kon blijven gebruiken. Toch zag het uitgekiende marketingteam van het merk een grote kans in het verbod en zette een inmiddels legendarische tv-reclame in elkaar. Daarin stond Michael Jordan gewoon een basketbal op en neer te stuiteren, terwijl de camera naar beneden naar zijn schoenen keek. Een voice-over legde uit dat Nike's revolutionaire nieuwe basketbalschoen door de NBA was afgekeurd. Verder werd benadrukt dat ze de mensen er niet van konden weerhouden de schoen te kopen, waarmee ze inspeelden op de rebelse houding van basketbalfans in het hele land, waarvan velen hem de "Banned" kleurstelling begonnen te noemen. Ondanks het feit dat de trainer die Jordan droeg niet eens de Air Jordan 1 was, kon niemand het verschil zien op hun korrelige tv-schermen uit de jaren tachtig. Toen hij uiteindelijk in 1985 uitkwam, zorgde de hype die de reclame veroorzaakte, gecombineerd met Jordan's verbluffende eerste NBA-seizoen, waarin hij een grote schare fans verzamelde en werd uitgeroepen tot NBA Rookie van het Jaar, ervoor dat de schoen vrijwel onmiddellijk uitverkocht was.  

De Jordan 1 was zo populair toen hij uitkwam, dat degenen die een paar hadden ze met winst konden doorverkopen. Destijds was dit soort doorverkoop een primeur voor de sneakercultuur, maar tegenwoordig is het een alomtegenwoordige praktijk. Dit toont het ongelooflijke succes van de eerste Jordan sneaker, net als de enorme aantallen die samenhangen met de verkoop in het eerste jaar. Hoewel Nike een doel stelde van ongeveer 3 tot 4 dollar in de eerste drie jaar om de samenwerking voort te zetten, hoefden ze zich niet druk te maken, want de schoen overtrof dat bedrag ruimschoots in zijn debuutjaar en bracht een almachtige 163 miljoen dollar op. Jordan's monumentale succes en de unieke deal startten een trend in de basketbalwereld. Vanaf die dag zouden de meest iconische spelers van de sport lucratievere overeenkomsten krijgen met de merken die hen sponsorden, waarbij moderne spelers tientallen miljoenen verdienden.  

Na de geweldige start produceerde Nike een serie AJ1 kleurstellingen. In het eerste jaar werden er in totaal 13 uitgebracht, waarbij aan het rebelse Bred (zwart en rood) ontwerp kleurstellingen werden toegevoegd als Chicago, Retro Royal en Carolina Blue. Ondanks de uitgave van honderden andere kleurstellingen in de jaren daarna, zijn veel van deze originele exemplaren nog steeds zeer gewild. In die tijd verdween de AJ1 echter een tijdje naar de achtergrond omdat Nike elk jaar bijgewerkte modellen uitbracht. In die tijd waren ze niet genummerd, en werd elke nieuwe versie gewoon Air Jordans genoemd. Maar toen Nike besloot retro modellen opnieuw uit te brengen, werden de nummers toegevoegd om elk specifiek silhouet te onderscheiden. 

De AJ1 werd voor het eerst opnieuw uitgebracht in 1994, een onhandige tijd omdat zijn naamgenoot net het basketbalveld had verruild voor het honkbalveld. De klassieke kleurstellingen hadden daardoor weinig succes, maar hun uitgave schepte een precedent dat in de loop der jaren steeds weer zou terugkeren. Jordan keerde terug naar het basketbal in 1995, ging weer met pensioen in 1999 en maakte een laatste comeback in 2001. Om hiermee samen te vallen, beleefde de Jordan 1 een eigen revival. Nike bracht zowel oude als nieuwe kleurstellingen uit om te vieren dat de speler weer uit zijn pensioen kwam, waaronder een White Chrome versie die als eerste het direct herkenbare Jumpman logo had in plaats van de Nike swoosh.

Later, in april 2007, bracht Nike het pakket "Old Love, New Love" uit. Het bevatte een retro versie van de originele Black Toe kleurstelling naast een gloednieuw zwart en geel model dat de aanzet gaf tot een geleidelijke heropleving van de Air Jordan 1. Het begon langzaam, met een reeks originele kleurstellingen, waarvan sommige goed werden ontvangen en andere niet, voordat het halverwege de jaren 2010 echt begon te boomen met enkele opmerkelijke samenwerkingen. Een daarvan was die met skater Lance Mountain, een populair lid van Nike's skateboardafdeling die, zoals veel skaters die eind jaren '80 opkwamen, de Jordan 1 had geadopteerd. Het duurzame leren bovenwerk, de hoge enkel en de Air demping maakten het een geweldige optie voor voorstanders van de sport, en Mountain werd beroemd gezien terwijl hij een verkeerd paar droeg in de skatefilm The Search for Animal Chin uit 1987.

Hoewel de bijdragen van Nike SB door velen werden gewaardeerd, was het de samenwerking met Hiroshi Fujiwara's Fragment Design die de Air Jordan 1 echt naar nieuwe hoogten bracht. Het zwarte, witte en koningsblauwe model, dat eind 2014 verscheen, was een soort terugblik op de hoogtijdagen van de oorspronkelijke kleurstellingen. Hij werd in beperkte oplage uitgebracht en was extreem snel uitverkocht, net als de eerste AJ1's. Meer en meer verbluffende samenwerkingen volgden, waaronder die met filmregisseur Spike Lee, visionair ontwerper Virgil Abloh en zijn modemerk Off-White, populaire muziekartiest en repeat Nike collaborator Travis Scott, en zelfs luxe modehuis Dior. Met deze dynamische opkomst werd de Air Jordan 1 zo iconisch dat het verhaal ervan in 2023 naar het witte doek werd gebracht. Genaamd "Air", speelde de film met Matt Damon en Ben Affleck in de hoofdrollen en onthulde de geschiedenis achter deze fenomenale schoen meer dan 35 jaar na de oorspronkelijke release, waardoor de populariteit ervan nog een boost kreeg.

Door Michael Jordan te contracteren toen zijn carrière nog in de kinderschoenen stond, gaf Nike blijk van een opmerkelijke visie. Deze stoutmoedige daad zorgde voor een samenwerking die sindsdien de geschiedenis ingaat als een van de grootste en meest legendarische in de sportgeschiedenis. Terwijl de speler het basketbalspel uitbreidde en verbeterde met zijn toewijding, ongekend talent en zwaartekracht tartende hangtijd, veranderde de Jordan 1 de manier waarop de sport omging met cultuur en mode. Hij veroorzaakte ook enkele grote verschuivingen in de sneakercultuur, want het ontwerp werd niet alleen gevierd vanwege de bewondering van de fans voor de speler, maar ook omdat het een geweldige schoen was. Zo lukte het om van een bescheiden basketbaltrainer uit te groeien tot een icoon van de populaire cultuur en zelfs tot een enorm gewild mode-item. Het is ook wat de schoen zo cultureel relevant en geliefd maakt als hij ooit is geweest. Net als Jordan de man zal de Air Jordan 1 voor altijd een van de grootste en invloedrijkste aller tijden zijn.